Ik voel me 50 jaar jonger!
“Ik ben al even met pensioen, maar ik moest van mijn vrouw mee naar het pensioenontbijt” begint Luc lachend. “Ik had eerlijk gezegd verwacht dat het een soort verkapte oproep tot vrijwilligerswerk zou zijn, en dat werd ook zeker aangestipt, maar daarnaast was het heel inspirerend! Presentator Jochem van Gelder stelde prikkelende vragen. Over de toekomst en zelfs over de dood. Maar hij stelde ook de vraag: hoe oud voel je je? Ik stak mijn hand op en vertelde dat ik me 50 jaar jonger voel! Ik ben nog steeds die puber en ik denk dat het goed is als we allemaal een beetje kind blijven. De intentie die je als kind hebt, die moet je vasthouden. Die is voor iedereen anders uiteraard, maar voor mij is het blijven verbazen; onderzoek doen naar je vaardigheden en grenzen aftasten.”
Realistisch ouder worden
Maar dat actief blijven en onderzoeken, het is niet voor iedereen weggelegd. En daar komt wat Luc betreft een opmerking over deze bewustwordingscampagne om de hoek kijken. “Ik denk dat in jullie communicatie soms wordt uitgegaan van het gegeven dat iedereen alles nog kan. Maar je lijf wordt wel ouder hè. Je krijgt kwalen. Parkinson, Alzheimer, ziektes of beperkingen; ik zie het steeds meer om me heen, en ook bij mijzelf... Niet iedereen is in staat om actief te blijven, nieuwe dingen te doen of te sporten. Vanaf een bepaalde leeftijd beginnen de jaren te tellen, met daarbij behorende problemen. En hoe ga je daar dan mee om? Dat zou ik dan ook graag zien in de communicatie. Wat mij betreft moet je gewoon accepteren dat je ouder wordt en met verstand omgaan met de uitdagingen. Dat is overigens iets anders dan je erbij neerleggen en niks meer doen. Maar wijzer ouder worden is voor mij realistisch ouder worden. Het gaat erom dat je aanpakt wat er voor je voeten komt en dit goed combineert met de beperkingen die het ouder worden met zich meebrengt”.
Het eeuwige leven
De campagne Wijzer Ouder Worden wil bewustwording en besef realiseren. Hoe wil je ouder worden? Er is straks minder zorg en sprake van vergrijzing, dus je moet het meer dan ooit samen zien te rooien. Denk dus vooruit! En voor Luc is dat geen nieuws.
“Ik ben nog nooit zoveel bezig geweest met de toekomst als nu! Het is eigenlijk bijzonder als je er van een afstand naar kijkt. We plannen altijd alsof we het eeuwige leven hebben. We zijn bezig met opbouwen. Ik vind alleen dat je ook bezig moet zijn met áfbouwen. De weg naar de dood, die mag je best onderzoeken. ‘Je hoeft daarbij geen dagen toe te voegen aan het leven, maar leven aan de dagen’, zei mijn moeder wel eens. Een mooi uitgangspunt. Als die weg duidelijk is, kijk je anders naar het leven.”
Niet bepaald een leuk onderwerp, de dood, maar waarom zou je dat uit de weg gaan, vraagt Luc zich hardop af. Hij vervolgt: “Wat is er mis aan doodgaan? Ik geloof in de ‘theorie’ van schrijver Harry Mulisch. Je wordt geboren, leeft een leven vol ellende, en je gaat dood. En van dat eerste en laatste merk je niks.”
Omgaan met een beperking
Terug naar het pensioenontbijt. Het toch wel bekende zwarte gat heeft Luc dan nét vermeden.
Zijn pensioen kwam vroeger dan gepland – en dat was wennen. “Op mijn 55e kreeg ik een aandoening waaraan ik neurologische klachten heb overgehouden. Ik had een stressvolle maar prachtige baan in de ICT. Na de aandoening kon ik het werk op een bepaald moment simpelweg niet meer bijhouden. Op mijn 63e ging ik met pensioen. En dat terwijl ik eigenlijk wel tot na die pensioengerechtigde leeftijd had willen doorwerken. Omdat ik toch bezig wilde blijven, ben ik de Kunstacademie gaan doen. Corona maakte daar helaas een einde aan. En dan is het onderzoeken naar wat je wil en kan.”
“Die puber komt dan weer tevoorschijn. Alleen moet ik ook die grenzen aftasten. Wijzer ouder worden is dus voor mij verstandig omgaan met de beperkingen die je krijgt. Realistisch zijn. Een mooi voorbeeld komt van mijn ouders. Ik rijd motor en mijn vader wilde graag een ritje maken, samen met mij. Hij was toen al halverwege de tachtig en licht dementerend, en eigenlijk kon het ook niet. Mijn moeder zei tegen hem: ‘Nee, jij gaat dit niet doen. Het is jouw ziel die dat wil, die is gemaakt voor de eeuwigheid, maar jouw lijf kan dat niet meer aan- dat is slechts voor ons aards bestaan.’ Met andere woorden: schat van tevoren beter in wat er mis kan gaan als je iets gaat ondernemen. Je moet daar serieus bij stilstaan, vind ik. Kortom, ook hier weer realistisch ouder worden.”
Voorzorgcirkel
In ons gesprek raken we niet alleen het realistisch ouder worden, met of zonder beperkingen. We spreken ook over het zorgtekort, mantelzorg en het belang van een sociaal netwerk. “Mijn vrouw en ik hebben geen kinderen en ons netwerk is niet enorm groot,” geeft Luc aan. “Alleen, moeten de buren dan voor ons gaan zorgen? Dat zijn jonge gezinnen en dat kun je die mensen toch niet aandoen? En willen jongen mensen in het algemeen dat wel?”
Het antwoord op die vraag hebben we niet, en toch is het zo dat we allemaal steeds vaker in onze buurten en wijken zorgbehoevenden om ons heen hebben. Een voorzorgcirkel zoals in Boxtel gestart, zou een uitkomst zijn, beaamt Luc. Onderzoekend en nieuwsgierig als hij is, zal hij zich daar ongetwijfeld in verdiepen. Met realisme voorop, én als het zover is. Zijn slotconclusie is een wijsheid die hij graag mee wil geven: “Er zijn twee dingen die je moet onthouden. Het eerste is: laat de belangrijke zaken niet versloffen waardoor je er later tegenaan loopt als je ouder wordt. Zoals bijvoorbeeld het onderhoud van je huis, maar ook het tijdig regelen van een testament en/of levenstestament. En twee: zorg dat je je gevoel bij de dingen niet kwijtraakt. Als je de fiets wil nemen als er een halve meter sneeuw ligt, denk dan niet: ach, een eitje! Dat deed ik vroeger altijd, maar luister dan naar het slappe gevoel in je onderbenen.”
Zijn we het toch nog een heel eind eens geworden…